Przemysł i handel

Miasto oświetlone jest gazem. Zakład gazowy miejski rozporządza około 800 światłami na ulicach i placach publicznych. Oprócz tego używa się znacznej liczby świateł gazowych w fabrykach, zakładach publicznych i domach prywatnych. W wodę zaopatruje się miasto za pomocą trzech cystern czyli studzien wypływowych i dwudziestu kilku publicznych studzien z pompami, oprócz tego wielu prywatnych.

Między fabrykami w Cieszynie istniejącymi odznaczają się w pierwszym rzędzie zakłady fabryczne arecksięcia Albrechta jak tartaki, warsztaty stolarskie, meblowe, przędzalnia lnu, browar na zamku wyrabiający znakomite piwo, gorzelnia, destylarnia spirytusu i olejarnia w Mostach, której wyroby z rzepaku znajdują odbyt daleko po za granicami kraju a nawet Europy. Słynne także są wyroby fabryki mebli giętych braci Kohnów i takiejże fabryki Józefa Jaworka, jak niemniej fabryki zapałek Rosnera, warsztatów rusznikarskich Werlika i Spiegla, warsztatu kołodziejskiego Pustówki, oraz fabryki wody sodowej i likierów Pasała. Z pomiędzy drukarń jedno z pierwszych miejsc w. całej monarchii, zajmuje na wielką skalę prowadzona i we wszystkie nowsze ulepszenia zaopatrzona drukarnia Prochaski. Lecz i druga drukarnia Feitzingefa nie zostaje w tyle i idzie z postępem czasu. Z księgarń odznaczają się ruchliwością księgarnia Prochaski, Peitzingera, Malika i Kotuli, która w ostatnim czasie przeszła w inne równie doświadczone ręce.

Handel towarami rolniczymi, górniczymi i przemysłu czyto fabrycznego czy rękodzielniczego znajduje-poparcie w targach tygodniowych co środy i soboty się odbywających i w pięciu jarmarkach co roku w miesiącach marcu, maju, lipcu, wrześniu i listopadzie przypadających. Centralne położenie Cieszyna w samym środku ziemi cieszyńskiej czynią to miasto naturalnym placem zbytu towarów wszelkiego rodzaju a do podniesienia przyczyniają się bite gościńce państwowe tzw. cesarskie które łączą Cieszyn z Frysztatem na północ, z Jabłonkowem na południe, z Bielskiem na wschód, a z Frydkiem i Ostrawą na zachód kilku liniami zawsze w jak najlepszym stanie utrzymywanemu Nadzwyczaj ożywiony jest także handel przechodowy, bo Cieszyn koleją koszycko-bogumińską łączy Niemcy z Węgrami a koleją tzw. miejską Galicję z Morawą.

Z instytucji finansowych, pomijając np. filię Towarzystwa urzędniczego i tj. pomniejsze, zasługuje na szczególniejszą uwagę Towarzystwo oszczędności i zaliczek oraz miejska Kasa oszczędności.

Towarzystwo oszczędności i zaliczek rozpoczęło w r. 1873 działalność swoją bardzo skromnymi środkami. Z końcem pierwszego roku obrotowego 258 członków złożyło 3256 złr. na udziały, lecz już w r. 1881 było członków 1529 i 33.000 złr. wpłaconych udziałów. Wkładki oszczędności wynosiły w pierwszym roku tylko 5.000 zł. a w r. 1881 już 316.000 złr. Zaufanie do tej instytucji przez narodowców w Cieszynie założonej i dotąd przez nich kierowanej wzrasta coraz więcej a obrót kasowy ż roku na rok się zwiększa. Towarzystwu) ma obecnie trzy lilie, mianowicie w Jabłonkowie, Frysztacie i Boguminie.

Kasa oszczędności w Cieszynie założoną została w roku 1859. Instytucja ta z małych początków tak się rozwinęła, że obecnie do prowadzenia agend potrzebuje nie mniej jak pięciu urzędników a mianowicie kasjera, kontrolera dla kasy, adiunktów kasowego i rachunkowego dla likwidatury, oraz adiunkta dla registratury i expedytu. Wydział kasy składa się z 20 członków a dyrekcja z pięciu. Wkładki

razem ze skapitalizowanymi procentami i funduszem rezerwowym w roku założenia 1859 wynosiły zaledwie 13.000 złr. a w r. 1883 urosły do przeszło trzech milionów, obecnie zaś wynoszą już przeszło pięć milionów złr. Stron składających tam swe oszczędności jest obecnie około 10000 a przeciętna wysokość kwoty złożonej wynosi około 500 zł. Dla miasta Cieszyna, jako swego założyciela i gwaranta, okazała się kasa oszczędności wdzięczną, bo od swego założenia a właściwie od r. 1877 czyli od odpowiedniej zmiany statutu wydała na cele dobroczynne w mieście koło 200000 złr. z nadwyżek dochodów po nad 10% do funduszu rezerwowego przeznaczonych, a oprócz tego pomocną była miastu w przeprowadzeniu różnych przedsięwzięć finansowych udzieleniem pożyczek przenoszących pół miliona złr.